Zapraszmy na wykład do Czytelni Katolickiej: "Pasyjna sztuka plastyczna na przestrzeni wieków"

W Środę Popielcowa, rozpoczyna się okres Wielkiego Postu. Corocznie Kościół prowadzi nas w czas postu, aby uwolnić od ciężaru, który przeszkadza nam dotrzeć w naszym życiu do tego co właściwe, do spotkania z Bogiem. Sens Wielkiego Postu polega na tym, że stajemy się wolni dla Boga i wolni dla siebie.                                                                                                        

Wiele wydarzeń opisanych w Biblii  ma swoje odzwierciedlenie w sztuce, w roku liturgicznym, przypominane są wiernym każdego roku o tej samej porze. Zarówno historia Kościoła, jak i historia sztuki potwierdzają, iż z wieloma prawdami wiary najłatwiej zapoznać się poprzez obraz, czyli uplastycznioną wizję tego, co wyrażają treści zawarte w stosownych tekstach, przede wszystkim w Piśmie Świętym, ale też w tekstach apokryficznych czy żywotach świętych. Niemal od początków istnienia sztuki chrześcijańskiej niektóre wydarzenia zajmował;y szczególne miejsce w artystycznych realizacjach. Takim wyjątkowo chętnie podejmowanym tematem była Męka Pańska, czyli ostatnie dni Chrystusa  na ziemi przed Jego śmiercią na krzyżu. Szczególne zainteresowanie tym tematem wykazywali artyści tworzący w okresie średniowiecza, gdy ówczesne duchowieństwo zalecało wiernym indywidualne przeżywanie poszczególnych dni Wielkiego Tygodnia oraz uczestnictwo w nabożeństwach religijnych, przypominających te dramatyczne wydarzenia. Dla wielu ludzi średniowiecza życie było krótkie i pełne cierpienia, śmierć jawiła się jako coś przerażającego, co mogło przyjść w każdej chwili, z powodu wojny, zarazy, czy głodu, w tym kontekście cierpienie Chrystusa zaczęło nabierać nowego wymiaru.

W rozmyślaniu Męki Pańskiej pomocne miały być zarówno malowane, jak i rzeźbione ołtarze pasyjne, bądź liczne obrazy, nierzadko wykorzystywane w wielkopostnych misteriach i dramatach liturgicznych odgrywanych podczas Wielkiego Tygodnia. Początkowo tematy pasyjne najchętniej układane były w narracyjne cykle, łączone ze sobą w jednym ołtarzu bądź obrazie, gdzie poszczególne sceny miały taką samą ważność. Z czasem zaczęto też wyodrębniać wybrane epizody lub poszczególne dni Wielkiego Postu oraz wydarzenia  ostatniego tygodnia z życia Chrystusa i przedstawiać jako samodzielne kompozycje. Zawsze jednak szczególne miejsce zajmowała sceneria Ukrzyżowania, będąc często jedyną formą uplastycznienia Męki Pańskiej. Do owych narracyjnych realizacji artyści często dodawali przedstawienie Matki Bożej opłakującej trzymanego  na kolanach martwego Chrystusa, znane pod nazwą Pieta. W najbardziej rozbudowanej wersji cykle pasyjne mogły liczyć ponad dwadzieścia kilka scen, w wersji skróconej zamykały się w kilkunastu przedstawieniach, od Ostatniej Wieczerzy poczynając. W każdym jednak wydaniu ujmowane wydarzenia nacechowane były dramatyzmem i odpowiednim do epoki stylistycznej zestawem symboli i środków wyrazu artystycznego. Obrazy ilustrujące Mękę Pańską, niezależnie od okresu, w jakim były tworzone, miały unaoczniać wiernym ogrom ofiary, jaką Bóg złożył z życia swego Syna, by zapewnić ludziom wieczne zbawienia. I nawet jeśli ich przesłanie nie dla każdego oglądającego było i jest czytelne, swoimi artyzmem i siła wyrazu potrafią porwać najbardziej opornych.

Pieta Watykańska uznawana jest za drugie arcydzieło Michała Anioła. Jemu pierwszemu udało się przedstawić Matkę Boską w sposób naturalny. Jej przymknięte oczy i piękna, pełna spokoju twarz zdają się świadczyć, że pogodziła się ze śmiercią syna, poznawszy obietnicę zbawienia dzięki ofierze Chrystusa. Pieta Watykańska, to rzeźba, która wymusza ciszę. Ostatnia Wieczerza Leonardo da Vinci jest najczęściej reprodukowanym obrazem religijnym wszech czasów, przyciąga od lat ogromne rzesze turystów.

Najbardziej znanym pasyjnym dziełom plastycznym poświęcimy najbliższe spotkanie ze sztuką religijną i sakralną. W prezentacji fotograficznej przedstawimy kilkaset obrazów i rzeźb o tematyce pasyjnej. Będziemy mogli w pełni poznać sens, którym emanuje forma, gdy ujmie się plastyczne  dzieła w kontekście całego życia.

Idźmy z Chrystusem przez ciemne godziny! Zdążając Jego śladem dotrzemy do celu: do zmartwychwstania z Chrystusem, do boskiego słońca. Niech oglądane dzieła sztuki pasyjnej oznajmią nam zatem nowinę, która wyprowadzi nas z nocy ku światłu!

Opracowali:Elżbieta i Andrzej Georgowie
kontakt: e-mail: andrzej.georg@gmail.com tel: 532 733 990.