Miasto Ustroń

Spotkania historyczne w Czytelni Katolickiej / 26.11.2018

Patrociny kościelne św. Klemensa, papieża i męczennika w Ustroniu oraz toponimy: Klimczok, Klimas B. (erge), Klimasy, Klimczaki, Klimkowski - potok, Klimczaki, Klimki, Klimówka, Klimurówka, a także ich hipokorystyczne derywaty: Kliszówka, Klisiówka-Złatna,  oraz antroponimy: Klimas, Klimca, Klimczak, Klimczok, Klimczuk, Klimek, Klimkiewicz, Klimojda, Klimontowicz, Klimasiewicz, Klimaszewski, Klimurczyk i ich hipokorystyczne derywaty: Klisz, Kliś, śladem misji chrystianizacyjnej świętych Cyryla i Metodego na ziemiach należących do diecezji bielsko-żywieckiej.

Co roku, 23 listopada, obchodzimy wspomnienie św. Klemensa papieża i męczennika. Odpusty z okazji tego święta, odbyły się już w niedzielę 16 listopada, z uwagi na wcześniejsze odchody Święta Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata, które przypada na  przyszłą niedzielę.

Z tej okazji przygotowaliśmy materiały dotyczące patrocinów kościelnych św. Klemensa w południowej Polsce, w szczególności  kościoła św. Klemensa w Ustroniu, a także topominów oraz antropominów, pochodzących od jego imienia, które to, brzmiało: w staro – cerkiewno - słowiańskim języku - Klimont, staropolskim - Klimont, czeskim - Kliment i słowackim - Kliment. Wszystkie te nazwy patrocinów, toponimów i antroponimów przejęte zostały w hellenistycznej postaci pod wpływem misji chrystianizacyjnej świętych Cyryla i Metodego. Znakomity współczesny czeski historyk Vladimir Vavrinek sam pisze, że św. Klemens był patronem misji cyrylo-metodiańskiej, a polscy historycy: Antoni Barciak, Agnieszka Kuźmiuk - Ciekanowska Janusz Siatkowski, Tadeusz Wasilewski przyznają, że wezwanie św. Klemensa związane z kręgiem św. Metodego, to znaczy nie ma innego wytłumaczenia, niż to, że patrocinum kościoła (nadanie patrona) św. Klemensa papieża i męczennika w Ustroniu,  zostało temu kościołowi w czasie cyrylo - metodiańskiej misji chrystianizacyjnej.  Podobnie było z nadaniem imienia św. Klemensa  drewnianym  kościołom wybudowanym, według tradycji, pod wpływem misji cyrylo - metodiańskiej w  Miedźnej, Lędzinach, Makowie Podhalańskim, Radoczy, Wieliczce, Trzemeśnej i Skalniku.

Kult św. Klemensa papieża i męczennika, popularny był u pewnej części Słowian, właśnie tam, gdzie zachowała się liturgia grecko - słowiańska. Po przyjęciu chrztu od św. Metodego i powrocie do Czech, pierwszy chrześcijański władca tego kraju,  Borzywoj postawił w miejscowości Levy Hradec pierwszy w swoim państwie kościół pod wezwaniem św. Klemensa. Za tym, że tu znajdował się pierwszy ośrodek chrześcijaństwa w Czechach, przemawia fakt dokonania elekcji biskupa Wojciecha (982 roku), w tej miejscowości  „niedaleko miasta Pragi”.

Nowsze badania, a zwłaszcza edycje tekstów cyrylo - metodiańskich, jak np. Słowa pochwalnego Cyrylowi i Metodemu, ujawniły przetrwanie duchowieństwa, głównie zakonnego, i piśmiennictwa słowiańskiego na Morawach, zapewne z dorzeczem Wagu i Nitry, a także w księstwie czeskich Przemyślidów. Egzystowało ono w obrębie powstałych tam łacińskich diecezji praskiej i morawskiej (ołomunieckiej). Patronem księstwa i diecezji morawskiej był nadal w X i XI wieku św. Klemens papież i męczennik (sv. Kliment), patron misji cyrylo – metodiańskiej, a symbolem Moraw był jego znak męczeński – kotwica. Dni św. Klemensa (23. XI) i czeskiej św. Ludmiły (12.XI) występują jako święta podwójne, szczególnie uroczyste.

Święty Klemens (sv. Klimont)  zaś był patronem cyrylo - metodiańskiej misji chrystianizacyjnej, która dwukrotnie, bo w latach 863 - 866 i 874 - 880 dotarła na nasze ziemie Śląska Cieszyńskiego. Ustroń, którego nazwa, uważamy pochodzi od  tego, że leżał „u strany”, czyli u kraju, państwa, na granicy kraju, państwa (a nie jak dotąd przypuszczano „na uboczu”, „w ustronnym miejscu”). W IX wieku, bowiem, w bezpośrednim sąsiedztwie Ustronia, w Międzyświeciu k/Skoczowa i Podoborze - Kocobędzu (Starym Cieszynisku) koło Cieszyna, a także  w Goleszowie mieszkali Gołęszyce, zaś Wiślanie zajmowali osady znajdujące się na granicy ich kraju, czyli w Wiślicy k/Skoczowa, Wiśle Małej i Wiśle Wielkiej koło Strumienia. Na południu znajdowało się państwo Słowian – Wielka Morawa.Układ ten pozostawał bez zmian przez niemal pół wieku, nie licząc zniszczenia grodów w Podoborze - Kocobędzu i Międzyświeciu, podczas ofensywy Świętopełka I, końcem IX wieku.

W połowie X wieku znaleźliśmy się pod wpływem czeskim.

Ale, o tym będzie mowa na Spotkaniach Historycznych w 2019 roku.      

Opracowali Elżbieta i Andrzej Georgowie.

Herb Ustroń

Miasto Uzdrowisko

USTROŃ

Adres: 43-450 Ustroń, Rynek 1
Telefon: +48 33 85 79 300
biuropodawcze@ustron.pl
www.ustron.pl